تفاوت فرهنگ هلني و ايرانيبدوی ترین نوع پرستش توتم پرستی است . هر چند امکان دارد اشیایی بی جان مانند بت ها پرستش شوند یا مظاهر طبیعی مانند کوه ، تخته سنگ ، رعد و برق ، خورشید ، ماه ، ستاره و چشمه لیکن گسترده ترین نوع توتم هر قبایل بسیار بدوی و متاخر توتم حیوانات است که گاه واقعی مانند حیوانات معمول و گاه خیالی است مانند سیمرغ ، اژدها و اسب تک شاخ و غیره .
مطمئنا ایرانی ها هم توتم پرست بوده اند لیکن به دلیل تمدن و فرهنگ غنی و پیشرفته بسیار سریعتر از ملل دیگر معبود های بزرگتر و پیشرفته تر و خدایان را پیدا کرده و پرستش نموده اند لیکن در عمق اعتقادات مردمان هنوز علائم توتم پرستی و حتی تبدیل توتم ها به تابوی اعتقادی و یا مقدسات در کنار دین موجود است . حیوان توتم ، مقدس است و در رده خدایان و معمولاً قابل خوردن نیست و بی احترامی ، کشتن و اذیت قابل قبول نیست . اما اعتقاد بر این است که این حیوان وجه اشتراک خدایان و بندگان آنان است و منزه و مورد توجه آنان است و بدینوسیله با خوردن این قربانی که فقط مخصوص خدایان است با آنان آمیخته و شریک می شوند . و در مراسم دینی تحت آداب و رسوم و مناسک با حضور نماینده خدایان مانند شمن، موبد و درویش وسید و با آلت تقدیس شده مانند سنگ چخماق ، شهاب سنگ و فلزات که بر آن اوراد خوانده شده و حتی با آتش مقدس و در قربانگاه و نیز در ایام مخصوص و در کسوت لباس مخصوص یا با رنگی مخصوص و نیز حرکات مخصوص و موزون مانند رقص اجرا می‌شود هرچه قوم بدوی تر مراسم پیچیده تر . مهم ترین و باقی مانده ترین توتم کردی خروس است که در زبان کردی با گویش کله شیر نمادی از شیر نر بوده که توتم بسیاری از ملل جهان است و در ادیان باستانی ایران مانند مهرپرستی و مزدا پرستی بشارت دهنده روشنایی و نشان فره ایزدی است . در مذهب اهل حق که رگه های روشنی از میترا پرستی و مهرپرستی پایه و اساس آن را تشکیل داده و بعضی از رسوم اسلامی صرفاً جهت تقیه و دوری از آزار مسلمین و حاکمین نیز عدم پرداخت باج و جزیمه در آن راه یافته است. خروس یک توتم است . سربریدن و خوردن و آزار آن در ایام عادی ناپسند است .لیکن هر ساله در ابتدای زمستان کردی مطابق با اوایل آبان ماه ابتدا سه روز روزه برای خاوندکار که احتمالا همان خداوندگار است می‌گیرند . سپس یک خروس سالم و محلی را خریده بعنوان نذر و در پایان روز سوم ذبح و با کاردی که قبلاً بر آن دعا خوانده شده و طی خواندن دعا و همراه با روغن محلی و نان مخصوص نذر و آداب و رسوم خاص پخته و سپس بین همکیشان تقسیم شده و سپس عید و جشن شروع و به حضور بزرگان دین رفته و مراسم عید مبارکی رو بجا آورده می‌شود . و این آداب و عقاید پیچیده است که به اختصار بیان شد .(مطالب برگرفته از کتاب توتم و تابو فروید ، کتاب جشن ها و اعیاد مذهبی در ایران قبل از اسلام به تألیف حبیب الله بزرگ زاده ، کتاب آیین یارسان به تألیف صدیق صفی زاده)